Flower of Live. «Կարին» հավաքածուի ծագումը

Հայկական ոսկերչության մեջ, ինչպես հայկական ցանկացած բնօրինակ նախշում, կենտրոնական զարդը ութ թերթիկ ծաղիկն է՝ հայկական «վարդյակը», օտար տերմինաբանությամբ վարդյակը։ Մարդկանց կողմից կոչվել է «կենդանի մեռնող ծաղիկ», այն արևի խորհրդանիշն էր, հավերժության աստղի խորհրդանիշը, որը մեծապես պատկերված էր Ուրարտուի որմնանկարների, Արտաշեսի թագավորների թագերի, Վանի հին թագավորության քանդակների վրա:

Սա Աստծո Անու կերպարն է՝ երկնքի հայր աստվածությունը, որը կերպարանափոխվել է, բայց երբեք չի կորցրել իր նշանակությունը: Կրկնելով ավանդական զարդերը՝ Պրեգմեշի «Կարին» հավաքածուն պատրաստված է նուրբ ֆիլիգրան տեխնիկայով, որը ժանյակային նախշի նմանվող մետաղալարով հյուսված զարդն է։ Ոգեշնչված հնագույն զարդերից՝ ոսկե եզրով արծաթյա շրջանակը, որը ներառում է «կյանքի ծաղիկը», ունի գմբեթաձև ելուստ: Սա ևս մեկ անգամ ցույց է տալիս հնագույն վարպետների գիտակցությունը խորհրդանիշի տիեզերական, աստվածային բնույթի մասին: Ութ ծաղկաթերթ վարդազարդը, որի ամենահին պատկերները մենք տեսնում ենք ժայռապատկերներում, հետագայում վերածվում է «ճաչանչախաչի»՝ քրիստոնեության խաչաձև երեսպատման։

Զարդերի մետաղալարով նախշը հիշեցնում է նուրբ ասեղնագործություն, ուստի զարմանալի չէ, որ ասեղնագործության մեջ օգտագործվում է նաև ութ թերթիկ ծաղիկ, հատկապես Այնթապի ասեղնագործության մեջ, կրկին որպես կենտրոնական շարժառիթ։ Հին ոսկերիչները պատրաստում էին սարդոնիկից ութ թերթիկ վարդ:

Պրեգոմեշի զարդերով կարմիր նռնաքարերը և բնության հակասական տարրերը խորհրդանշող սպիտակ մարգարիտները լրացնում են «կյանքի ծաղիկը» և հարստացնում «Կարին» հավաքածուն։ Ինչու՞ Կարին. Կարինը (Էրզրում) պատմական Հայաստանի տնտեսական և մշակութային ամենահին և հզոր քաղաքներից էր, որը հռչակվել էր տարբեր արհեստներով՝ պղնձագործությունից մինչև գորգագործություն, դերձակություն և հատկապես ոսկերչություն։

Հեղինակ՝ Արմինե Թադևոսյան